کوچینگ سلامت چیست و مربی سلامت کیست!؟ شاید تا به حال در یک باشگاه ورزشی، یا یک جمع دوستانه و یا در شبکه‌های اجتماعی، تجربه همکلام شدن با افرادی را داشته‌اید که در زمینه‌های مختلفی مانند ارائه‌ی تمرین‌های ورزشی، تغذیه مناسب، مدیتیشن، طب سنتی، رژیم غذایی و مانند این‌ها، دارای تجربه و دانش بوده‌اند و یا حتی ممکن است با راهنمایی گرفتن از ایشان و ایجاد تغییراتی در روش ورزش کردن یا تغذیه و حتی نگرش‌تان به دنیای اطراف، حال بهتری نیز پیدا کرده باشید.
حال، شخصی را تصور کنید که نه تنها در یکی از زمینه‌هایی که در بالا اشاره شد بلکه، در همه‌ی این حوزه‌ها دارای دانش و تجربه است و برای شما این امکان وجود داشته باشد که به صورت مرتب و دائما بتوانید با او همکلام شوید، تمرینات ورزشی اختصاصی و رژیم تغذیه منحصر به خودتان را از او دریافت کنید و کوچک‌ترین تغییرات در عادت‌ها، وضعیت سلامتی و حتی روحی‌تان را نیز با وی به اشتراک بگذارید. اگر چنین فردی در کنار شماست، باید به خودتان تبریک بگوید چون شما دارای یک کوچ سلامت یا همان مربی سلامت The Health Coach هستید!
مربی سلامت The Health Coach چیست؟
درست همانند یک مربی ورزشی که با آموزش دادن و مدیریت تمرینات شاگرد خود، به او در راه رسیدن به موفقیت ورزشی کمک می‌کند، مربی سلامت نیز با ایجاد عادت‌های درست رفتاری، به مراجعه کننده و همراه خود، کمک می‌کند تا سبک زندگی سالم‌تری داشته باشد. این مربی، در واقع یک عضو معتبر از صنعت سلامت است که در کنار دانش و تخصص‌های مرتبط با سلامتی، نظیر دانش ورزشی و آرگونمی، دانش تغذیه، رژیم غذایی، مطالعات روانشناسی و اصول موفقیت، اصول بهداشت جسمی و روانی و بسیاری از موارد مشابه، دوره‌های مربیگری و ارتباط با مخاطب را هم می‌داند.
مربی سلامت بخشی مهم از روند تغییرات رفتاریِ فرد برای رسیدن به سلامت جسمی و روانی و داشتن یک سبک زندگی سالم است. کار مربی سلامت، تشخیص ارزش‌ها، نقاط قوت و انگیزه‌های درونی مخاطبِ خود است، تا با کمک آنها یک الگوی پایدار و مفید برای نیل به سلامتی فرد طراحی کند. کوچ سلامت به مراجعه کننده خود کمک می‌کند تا برای مدیریت سلامت فردی و خانوادگی خود، اهدافی را تعریف و پایه‌گذاری کند؛ انگیزه خود را در هر شرایطی حفظ نماید، بر موفقیت و اهدافی که ترسیم کرده، تمرکز داشته باشد و درباره تغییرات هر چند که کوچک باشند، پاسخگو باشد.
چنین پروسه‌ای نیازمند یک مربی با دانش و تجربه است که در عین حال، توانایی، شکیبایی و کاریزمای لازم برای تاثیرگذاری بر ذهن و باور شاگرد و مراجعه کننده خود را داشته باشد. مربی سلامت یک همراه و دوست دلسوز است که بدون تحکم و دخالت، بر اساس دانش و مهارت‌های خود، قدم به قدم شما را به سمت پذیرش یک الگوی سالم زندگی راهنمایی می‌کند.
کوچ سلامت چه توانمندی‌هایی دارد؟
علاوه بر تخصص، تجربه و دانش در مواردی که پیش‌تر نیز بیان شد، یک مربی سلامت باید دارای توانمندهای زیر باشد تا بتواند کوچینگ سلامتی بهتری داشته باشد.
مهمترین توانمندی‌های یک مربی سلامت عبارتند از :
- آشنایی با راهکارهای که می‌توانند با ایجاد تغییرات مثبت، سلامت فرد را بهبود ببخشند.
- تسلط برتکنیک‌های انگیزه‌بخشی
- آشنا بودن به روش‌های پیشگیری از بیماری
- مهارت کافی در ارائه برنامههای کاهش وزن متناسب با نیاز افراد
- توانایی کاهش استرس مراجعه کننده
- داشتن روابط عمومی بالا و منش مربیگری
- آشنایی با شیوه مدیریت بیماری‌های مزمن
- آشنایی با متدهای ریلکسیشن و تا حدودی طب سنتی
- توانایی ایجاد عادت‌های خوب و اصلاح عادت‌های بد فردی
- مدیریت سلامت خواب
چرا همه‌ی افراد به مربی سلامت نیاز دارند ؟
بر اساس آمارها در امریکا، از هر دو نفر، یک نفر دچار نوعی از بیماری جسمی یا روحی است! این در حالی است که تقریبا همه نوزادنی که متولد می‌شوند، اگر دارای نقص مادرزادی و ژنتیکی نباشند، از لحاظ سلامتی در بالاترین مرحله قرار دارند؛ اما کم‌کم با ورود به عرصه زندگی، مشکلات شروع می‌شوند! خرابی دندان‌ها، ریزش مو، بیماری‌های پوستی، ناراحتی‌های هورمونی، بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، اختلال‌های روحی، استرس، اضطراب و هزاران مشکل دیگر به مرور وارد زندگی ما انسان‌ها می‌شود و روال پرتلاطمی را در مسیر زندگی برایمان ایجاد می‌کند.
همه‌ی ما می‌دانیم بسیاری از مشکلات، به دلیل نحوه و سبک زندگی‌مان ایجاد می‌شوند. دور شدن شیوه زندگی ما از نظام سبز و سیال طبیعت که در شهرنشینی امروزی امری ناگزیر شده، جسم و روح ما را آزرده و درگیر می‌کند. اینجاست که پیچیدگی‌های زندگی مدرن امروزی ایجاب می‌کند، برای داشتن یک زندگی سالم و شاداب، مشاوری توانمند و با دانش در کنار خود داشته باشیم تا به ما کمک کند سبک مناسب‌تری از زندگی را انتخاب کنیم.
افراد به کوچ سلامت نیاز دارند تا به آنها در مورد موضوعاتِ مختلف مربوط به سلامت کمک کند؛ مسائلی مانند کم کردن اضافه وزن، کاهش استرس، مدیریت سلامت جسمانی، تمرینات ورزشی، رژیم غذایی، ترک اعتیاد به الکل و مواد مخدر و همینطور کنترل و مراقبت از بیماری‌هایی جسمی مانند بیماری قلبی، دیابت، فشارخون، بهداشت خواب و غیره.
اهمیت کوچینگ سلامت در این است که با ایجاد عادت‌های درست در سبک زندگی فرد، به بهبود سلامت شخص کمک می‌کند. مربی سلامت ، یک پزشک نیست که انبوهی از دستورات پزشکی و بهداشتی را مشخص کند؛ بلکه او با تغییر نگرش و ایجاد سبک متناسبی از زندگی، به بهبود سلامت جسم و روح ما کمک می‌کند.
تمرکز بر سلامت روح و روان، بخش مهمی از کوچینگ سلامت
شاید تصور عامه بر این اساس باشد، که کوچ سلامت تنها بر روی سلامت جسمی و فیزیکی تمرکز دارد و تنها بر این اساس مبتنی است، اما بخش سلامت روح و روان، بخش مهمی از دوره‌ی کوچ سلامت محسوب می‌شود که یک مربی حرفه‌ای، حتما به آن اهتمام می‌ورزد و از آن غافل نخواهد بود. در واقع، زمانی که از سلامتی حرف می‌زنیم، از سلامت روح و جسم، توامان سخن می‌گوییم که هیچ‌یک بدون دیگری، کامل نیست!
ارگان‌های بدن و اندام‌ها، همگی از مغز فرمان می‌گیرند و مغز زمانی می‌تواند به وظیفه‌ی خود به درستی عمل کند که فرد، از سلامت روان کافی برخوردار باشد. همه‌ی ما می‌دانیم، استرس و بیماری‌های اعصاب، چه تاثیر منفی و آسیب‌زایی بر روی عملکرد مغز و به دنبال آن، کارکرد بدن دارند و پر بیراه نیست که مربی سلامت، حتما این بخش مهم از روند سلامتی فرد را مد نظر قرار می‌دهد و با دقت و تمرکز بالا، برنامههای منظم و مفیدی برای سلامتی روانی پارتنر خود در نظر می‌گیرد.
سلامت خواب ، بخش دیگری از دوره‌ی کوچینگ سلامت
ارزش خواب کافی و کارآمد بر هیچ‌کس پوشیده نیست! فردی که به دنبال موفقیت و کامیابی است، باید از خواب کافی و کارآمد برخوردار باشد. همه‌ی ما بارها و بارها مثل معروف “سحر خیز باش تا کامروا باشی” را شنیده‌ایم! سحرخیزی و به دنبال آن کامروایی، زمانی معنا و مفهوم پیدا می‌کند که فرد، شب خوبی را از نظر زمان و کیفیت خواب گذرانده باشد و به مراحل عمیق خواب رسیده باشد.
افرادی که از خواب سالم و باکیفیتی برخوردار نیستند، هر چند که به مدت طولانی بخوابند، اما زمانی که از خواب بر می‌خیزند، کماکان خسته‌اند و این‌گونه به نظر می‌رسد که به اندازه‌ی کافی نخوابیده‌اند. مربی سلامت، با بررسی روند خواب و بیداری، وظیفه دارد، کیفیت و سلامت خواب پارتنر خود را مورد ارزیابی قرار دهد و چنانچه در این مورد، اختلال یا نقصانی می‌بیند، درصدد رفع آن برآید.
تنظیم یک برنامه‌ی خواب کافی و کارآمد، از وظایف اصلی یک مربی سلامت است، زیرا اساسا خواب، بخش مهمی از سلامتی است و نباید از آن غافل شد.
پروسه کوچینگ سلامت چگونه است؟
مانند هر فعالیت حرفه‌ای و قانونمند دیگر، فرآیند کوچینگ سلامت هم دارای، یک برنامه‌ریزی مدون و منظم است. در گام اول، مربی سلامت تلاش می‌کند به یک درک مشترک با پارتنر و مراجعه کننده خود برسد. ایجاد تعامل و حس صمیمت، یکی از اصلی‌ترین بخش‌های فرآیند کوچینگ سلامت است. تا زمانی که فرد به توانایی‌ها، دانش و حسن نیت مربی خود باور نداشته باشد، همکاری موفقی شکل نخواهد گرفت. به همین دلیل مربی سلامت، از طریق انتقال انرژی مثبت و تکنیک های روانشناسی حس صمیمیت در مراجعه کننده خود ایجاد می‌کند، تا تفاهم لازم را برای شروع فرآیند کوچینگ سلامتی به وجود آورد.
از طریق اطلاعاتی که مبتنی بر واقعیت‌ها و مشکلات احتمالی مراجعه‌کننده است و در مرحله گفتگوی فعال بدست آمده، مربی وارد مرحله انگیزش می‌شود. پس از گفتگو و تفاهم، گام دوم، ایجاد انگیزه لازم در مراجعه‌کننده است. برای تن دادن به قاعده این فرآیند، عادات مخرب باید ترک شوند و فرد با عادت‌های مناسب سلامتی خو بگیرد. طبیعتا ساده نخواهد بود که مراجعه کننده بتواند به راحتی برخی رفتارهایی که برای سلامتی‌اش مضر است و سال‌ها به این رفتارها عادت داشته را ترک کند. برای یک فرد سیگاری که در معرض بیماری‌های ریوی و قلبی است، ترک سیگار آسان نخواهد بود و اینجا بخش مهمی از هنر مربی سلامت است تا به مراجعه کننده، انگیزه، هدف و توان لازم را برای تغییر بدهد.
پس از برانگیختن مخاطب، مربی اقدام به ترسیم چشم‌اندازی از آینده می‌کند؛ در این جا، به صورتی خلاقانه مربی سلامت با توجه به شرایط، ویژگی‌ها و علایق مراجعه‌کننده خود، چشم‌اندازی را در برابر چشمان او نمایان می‌کند که این مرحله، در واقع سومین گام کوچینگ است. در گام چهارم، کوچ سلامت با همکاری پارتنر خود و با توجه به خصوصیات منحصربفرد او، شروع به تهیه دستور کار و تعین اهداف می‌کند.
اگر قرار باشد مراحل چهارگانه‌ای را که توضیح داده شده، به صورت خلاصه مرور کنیم، عبارتند از:
- گفتگو و تفاهم
- انگیزش
- ترسیم چشم انداز
- تهیه برنامه کاری و تعیین اهداف
بیایید این فرایند را در قالب یک مثال با هم مرور کنیم؛ تصور کنید شخصی که دارای اضافه وزن زیادی است، با شکایت در مورد سلامتی و همین طور نگاه سرزنش‌آمیز دیگران، به یک کوچ سلامت مراجعه می‌کند. در اولین قدم، مربی او، به صورتی همدلانه و با انرژی گرم و کامل، با پارتنر خود وارد گفتگو شده تا به عمق مشکلاتی که او را آزرده می‌کند پی ببرد و با سبک زندگی‌اش آشنا شود. مربی، با عادت‌های خوب و بد مراجعه کننده که منجر به بروز مشکلات جسمی و روحی‌اش شده آشنا می‌شود و نهایتا متوجه می‌شود که چرا تاکنون شاگرد او در تلاش برای به‌زیستی، با شکست مواجه شده است؟ این سوال مهمی است که کوچ سلامت با پیدا کردن پاسخ آن، گام بزرگی را در جهت اصلاح بر می‌دارد.
در گام دوم، کوچ سلامت بر مبنای تجربه‌های قبلی خود و نقاط قوتی که در مراجعه کننده می‌بیند، اقدام به برانگیختن احساس مثبت و توانمندی‌های او می‌کند.
در مرحله بعد، با خلاقیت خود، چشم‌اندازی از آینده‌ای که قرار است پارترنرش با ایجاد تغییر در روش زندگی به آن برسد را روشن می‌کند.
و در نهایت، بر مبنای ویژگی‌ها، سبک زندگی و بیماری‌های احتمالی مراجعه کننده‌ی خود، دستورالعمل‌هایی در خصوص نحوه ورزش کردن، عادت‌های غذایی و رژیمی و بسیاری موارد دیگر را برای مراجعه‌کننده‌ی خود مشخص و قدم به قدم اهداف هر مرحله را برای کوتاه مدت، میان مدت و نهایتا بلندمدت تعریف می‌کند و البته او را در این مسیر همراهی می‌کند. کوچ سلامت در تمامی مراحل همراهی همدل برای پارتنر خود خواهد بود و سعی می‌کند مراجعه‌کننده را به شکل فعالانه، ملزم به پیگیری برنامه کاری و اهداف تعیین شده نماید.
و اما کلام آخر…
ما در این محتوا، از واژه‌ی پارتنر به معنای شریک و همراه، استفاده کردیم و علت آن این است که مربی سلامت، باید همانند یک همراه و شریک، با مراجعه کننده‌ی خود همگام باشد. مراجعه‌کننده‌ای که به کوچینگ سلامتی نیاز دارد، بیمار یا مشتری نیست، بلکه فردی است که به یک دوست و همراه نیاز دارد تا به اهداف گم‌شده‌ی خود در مسیر زندگی‌اش برسد.
ازین که همراه و همگام این محتوا بوده‌اید از شما سپاسگزاریم.
منبع: تیم تحریریه ۱۰۴۰گیاه
