توضیحات
قدومه شیرازی از مرغوبترین نوع قدومه های ایران می باشد. که از لحاظ شکل با قدومه معمولی متفاوت و شکل آن به صورت دایره ای بوده و حاوی مقادیر زیادی امگا 3 می باشد. دارای کلسیم فراوان بوده و به عنوان یک آنتی بیوتیک قوی گیاهی کاربرد دارد. که در رفع عفونتهای مجاری ادراری، همچنین عفونت های ریوی استفاده می شود.
نام علمی قدومه : Alyssum
قدومه شیرازی گیاهی است از تیره صلیبان که علفی بوده و دارای گلهای کوچک و زردرنگ میباشد. معمولاً در کنار جاده ها می‌روید. در قدومه اسانس گوگرد داری وجود دارد. دانه های قدومه به عنوان ضد اسکوربوت و ادرارآور و خلط آور هستند. به صورت شربت یا دم کرده مصرف می‌شود. میوه گیاه دارویی قدومه خورجین است. قدومه برگ دراز دارد با ساقه‌ای باریک و شاخه آن سرخ رنگ و سخت است. و تخم قدومه در یک غلاف قرار دارد. شکل قدومه مانند یک عدس کوچک است. قدومه سه نوع است: سرخ، زرد و سفید. نوع سفید بزرگتر است. قدومه در درجه دوم گرم است و در درجه اول مرطوب است. بعضی گفته‌اند که قدومه خشک و گرم است.
خواص درمانی قدومه
از میوه قدومه شیرازی پس از قرار دادن در آب لعابی خارج می‌شود که به عنوان نرم کننده سینه، رفع درد گلو و گرفتگی صدا در ایران مصرف می‌شود. گیاه قدومه در نواحی شمال ایران منطقه البرز، گیلان، آذربایجان، خراسان، خرم آبادو اراک می‌روید. بعضی قدومه را چاق کننده جسم و صاف کننده خون دانسته‌اند و بیشتر در همین امراض و علاج آنها استعمال می‌شود. در سال 1837 از گل و تخم قدومه یک ماده تلخ تولید کردند که نام آن NIDIPEL میباشد. همچنین قدومه دارای یک روغن سولفوری میباشد.
قدومه شهری
گیاهی است علفی، یکساله یا چندساله که ارتفاع آن تا 60سانتی‌متر می‌رسد. برگ‌های قسمت پایین گیاه به صورت لب‌های نازکی تقسیم شده‌اند. و برگ‌های قسمت وسط در بالای ساقه به شکل دایره یا بیضی هستند. که ساقه را احاطه می‌کنند و به نظر می‌رسد که ساقه از وسط برگ عبور کرده است. قسمت‌های بالای ساقه به وسیله گلهای زردرنگ کوچک و زیادی احاطه شده که حدود یک یا دو میلی‌متر طول دارند. داخل میوه گیاه دو عدد دانه بیضی‌شکل قهوه‌ای رنگ با پوششی از موسیلاژ (لعاب) وجود دارد. این دانه‌ها که قسمت مورد استفاده گیاه می‌باشند، در ایران به نام قدومه شهری مشهورند.
قدومه شیرازی
بر اساس پژوهش‌های آقای دکتر امین، قدومه دیگری در بازار دارویی ایران وجود دارد که به قدومه شیرازی مشهور است. این نوع قدومه حاوی دانه‌های گیاهی با نام علمی Alyssum homolocarpum و نام عمومی Alyssum از خانواده خردل میباشد. این دانه‌ها گرد، پهن و تقریباً خاکستری رنگ هستند و روی آنها موسیلاژ (لعاب) وجود دارد. گیاه مربوطه، علفی، یکساله و کوچک با برگ‌های باریک و نوک‌تیز است و در جنوب و جنوب شرق ایران رویش دارد. هر دو نوع قدومه در طب سنتی ایران به عنوان لینت‌دهنده، مقوی و دافع سنگ‌های ادراری مصرف می‌شوند.
خواص قدومه
- طبع آن گرم و تر است.
- اشتهاآور میباشد ۳ گرم در ۳۰۰ سی‌سی آب‌جوش نیم ساعت دمکرده روزی ۳ فنجان بنوشید.
- برای بازشدن رنگ چهره از دمکرده تودری کم‌کم بنوشید.
- برای بازشدن صدا برای آواز ۴ گرم تودری را در ۳۰۰ سی‌سی آب‌جوش و کمی نبات دمکرده جرعه‌جرعه بنوشید.
- جهت قطع اخلاط خونی قدومه را با عسل مخلوط کرده روزی یک قاشق مرباخوری با کمی آب گرم بنوشید.
- جهت تحلیل ورم‌های سفت قدومه را به صورت ضماد بگذارید.
- برای درمان ورم بیضه‌ها قدومه را به صورت ضماد بگذارید.
- جهت ورم پستان تودری را به صورت ضماد بگذارید.
- جهت جوش‌های سرطانی قدومه را با آب و عسل مخلوط نموده بمالید.
- جهت درمان نقرس به صورت ضماد بگذارید.
- برای ورم بیخ گوش تودری را به صورت ضماد بگذارید.
- جهت چاق شدن تودری را در کمی سرکه دمکرده میل کنید.
- برای خروج اخلاط غلیظ از ریه و سینه ابتدا تودری را خیسانده سپس بجوشانید. بعد در کیسه‌ای کوچک ریخته داخل خمیر بگذارید و خمیر را بپزید آن‌گاه میل کنید.
- خوردن جوشانده تودری باعث بازشدن عروق ریز مخصوصاً عروق کرونر می‌شود.
- جهت کولیت کبدی و کلیوی از قدومه می‌توان استفاده کرد ابتدا خیس نموده سپس جوشانده و میل شود.
- جهت بازشدن صدا (قابل توجه خوانندگان محترم) از این شربت می‌توانند استفاده کنند.
- کسانی که بیماری گواتر دارند از خوردن قدومه خودداری کنند.
- قدومه ضد سودا میباشد.
- جهت دفع شن کلیه قدومه را ۱۲ ساعت در گلاب خیس نموده صبح ناشتا با کمی آب و سکنجبین بنوشید.
خواص داروئی قدومه شیرازی
ضد سرفه ، نرم کننده سینه، ملین، رفع درد گلو، گرفتگی صدا، درد سینه و نرم کنندگی سینه و گلو است.
دانه‌های قدومه حتماً می‌بایست با آب کافی مصرف شوند. در افراد مبتلا به انسداد روده نبایستی به کار رود. در ظروف در بسته و در محلی خشک و به دور از رطوبت باید نگهداری شود. در مصرف مقادیر زیاد ممکن است به طور موقتی باعث نفخ و بزرگی شکم شود و حتی خطر انسداد روده هم وجود دارد. قدومه را به همراه بارهنگ ،سپستان و به دانه به عنوان چهار تخمه در طب سنتی بکار میبرند. اندام مورد استفاده این گیاه دارویی میوه آن است که حاوی ترکیبات شیمیایی زیادی از جمله موسیلاژ، تانن و مقداری چربی است.
طرز تهیه شربت تودری
۳۰ گرم گل تودری. ۲ گرم شیرین بیان در یک لیتر آب جوشانده تا دو سوم آن بخار شود. سپس با ۲۰۰ گرم عسل و ۲۵۰ گرم شکر سرخ مخلوط نمایید. با حرارت غیر مستقیم آن را گرم نموده تا غلیظ شود. سپس روزی یک تا دو قاشق مرباخوری از این شربت میل کنید.
