توضیحات
گل بابونه از جمله گیاهانی است که از گذشتههای دور برای بشر شناخته شده بوده است. این گیاه از خانواده Asteraceae/Composita بوده و دو گونه خیلی مهم دارد : گل بابونه آلمانی (Matricaria chamomilla) و گل بابونه رومی (Chamaemelum nobile). گل بابونه خشک حاوی ترپنوئیدها و فلاونوئیدهای فراوانی است. که در اثرات درمانی این گیاه نقش دارند.
بابونه به صورت معمول برای بسیاری از بیماریهای انسان از جمله تب یونجه، التهاب، اسپاسم مفاصل، اختلالات قاعدگی، بیخوابی، درمان زخمها، اختلالات دستگاه گوارش، درد روماتیسمی، و بواسیر بکار میرود. روغن بابونه به صورت وسیع در صنایع بهداشتی- آرایشی و ماساژ درمانی استفاده میشود. روشهای مختلفی برای مصرف بابونه وجود دارد که مهمترین آن به صورت دمنوش است. که گفته میشود یک میلیون فنجان از آن در طول روز مصرف میشود.
در این مقاله به استفاده بابونه در طب سنتی و اثرات درمانی و پیشگیری کنندگی آن و همچنین آخرین مطالعات در مورد آن خواهیم پرداخت. منبع این مطلب Chamomile: A herbal medicine of the past with bright future از موسسه سلامت ملی آمریکا میباشد. ادامه این مقاله را از دست ندهید.
استفادههای سنتی از گل بابونه
به طور سنتی، گل بابونه برای قرنها به عنوان یک ضد التهاب، آنتی اکسیدان، قابض خفیف، و یک درمان کننده در پزشکی استفاده میشده است. از این گیاه برای درمان زخمها، اگزما، نقرس، کبودی پوست، سوختگیها، زخمهای دهانی، نورآلژی (دردهای عصبی) دردهای سیاتیک، دردهای روماتیسمی، بواسیر، ورم پستان و بیماریهای دیگر مصرف میشود . گل بابونه به صورت موضعی برای خارشهای محل پوشک، شقاق (ترک های پوستی) نوک پستان ، آبله مرغان، عفونت چشم و گوش، مشکلات چشمی از جمله بسته شدن مجرای اشک، ورم ملتحمه و التهاب بینی بکار میرود.
گل بابونه به طور گستردهای برای درمان التهاب پوست و غشاهای مخاطی، عفونتهای مختلف باکتریایی پوست، حفره دهان، لثهها و دستگاه تنفسی استفاده میشود. بابونه به شکل عصاره آبی اغلب به عنوان یک آرام بخش خفیف استفاده میشود. و برای آرام کردن اعصاب و کاهش اضطراب، درمان هیستری، کابوس، بیخوابی و دیگر مشکلات خواب مصرف میشود. گل بابونه به عنوان یک داروی با ارزش برای مشکلات دستگاه گوارش مثل نفخ شکم، سوء هاضمه، اسهال، بی اشتهایی، بیماری حرکت، تهوع و استفراغ بکار میرود. همچنین بابونه برای درمان قولنج دستگاه گوارش در کودکان، التهابات دستگاه تنفس کودکان و تب در کودکان بکار میرود. بابونه همچنین به عنوان باز کننده قاعدگی و مقوی رحم در زنان استفاده میشود. بابونه برای آرتریت، کمر درد، زخم بستر و گرفتگیهای معده موثر است.
خواص گل بابونه
-
خاصیت ضد التهاب و تورم گل بابونه
گل بابونه داری 1.2 % روغن های فرار از جمله alphabisabolol، اکسیدهای alphabisabolol A و B ، و matricin می باشد. این روغنها معمولاً تبدیل به کامازولن و دیگر فلاوونهای دارای خاصیت ضد التهابی و ضد تورمی میشوند. یک مطالعه در داوطلبان انسانی نشان داد که فلاونوئیدها و روغن بابونه به راحتی و به صورت عمیق در پوست نفوذ میکند. و به همین دلیل در استفاده موضعی به عنوان داروهای ضد تورم و التهاب میتوانند بکار روند.
گل بابونه از طریق مهار پروستاگلندین E2 وابسته به LPS و کاهش COX2 بدون آسیب به COX1 اثرات ضد التهابی خود را انجام می دهد. جالب است بدانید این خاصیت بابونه بسیار خارق العاده است. زیرا که بدون آسیب به دستگاه گوارش می تواند ایجاد خواص ضد التهابی و ضد تورمی نماید. این در حالی است که داروهایی مثل آسپرین این ویژگی را ندارند.
-
اثرات ضد سرطانی گل بابونه
اثرات ضد سرطانی بابونه بسیار جالب است. بابونه روی سلولهای سالم کاهش رشدی ایجاد نمیکند. ولی روی سلولهای سرطانی باعث کاهش زنده ماندن آنها میشود . این اثر روی سلولهای پوستی، پروستات، پستان و رحم نشان داده شده است. بابونه باعث القای آپوپتوز (مرگ برنامه ریزی شده) سلولهای سرطانی میشود. مقداری از این اثرات را به اپی ژنین که یکی از مواد فعال موجود در گل بابونه است نسبت میدهند.
-
بخور گل بابونه ضد سرماخوردگی
سرماخوردگی شایع ترین بیماری انسان است که عامل آن ویروسی است. این بیماری معمولاً تهدید کننده حیات نیست اما اگر به خوبی درمان نشود و به ذات الریه مبدل شود میتواند کشنده باشد. مطالعاتی نشان داده است که استنشاق بخار آب به همراه عصاره بابونه به درمان درمان علائم سرماخوردگی مفید است. اما هنوز در این مورد مطالعات بیشتری نیاز است.
-
مشکلات قلبی عروقی
دیده شده است که مصرف مداوم فلاونوئیدها شانس بیماریهای قلبی عروقی را در آقایان کاهش میدهد. مصرف گل بابونه شانس مرگ به علت بیماریهای قلبی عروقی را کاهش میدهد. البته مطالعات طراحی شده دقیقتری برای این موضوع نیاز است.
-
رفع کولیک ( قولنج) و اسهال در کودکان
در مطالعاتی نشان داده است که کودکانی که سه بار در روز و برای یک هفته چای بابونه مصرف میکنند قولنج و اسهال کمتری تا دو برابر کمتر نسبت به گروهی که بابونه مصرف نمیکردهاند داشتهاند. در این مطالعات ترکیب بابونه و پکتین سیب دارای اثرات بهتری بود.
-
اگزما
دیده شده است که استفاده از کرم بابونه (کامیلاسوما) برای مدت سه هفته دارای اثرات بهتری نسبت به هیدروکورتیزون موضعی 5 % داشته است.
-
مشکلات هاضمه و گوارشی
بابونه برای مدتها برای مشکلات سوء هاضمه، قولنجهای روده، نفخ، زخمهای دستگاه گوارش و راحت نمودن اسپاسم و عضلات دستگاه گوارش بکار میرود. موثر بودن ترکیب بادرنجبویه، گل بابونه، زیره سیاه، برگ نعناع ، ریشه شیرین بیان، ریشه گلپر و مامیران کبیر برای زخمهای گوارشی تائید شده است. عصاره گل بابونه اسیدیته دستگاه گوارش را کاهش و مانع از افرایش مجدد اسیدیته میشود. به علاوه باعث افزایش تولید موسین (لازم برای ساخت موکوس) میشود.
-
بواسیر
کرم بابونه میتواند به درمان بواسیر کمک کند. همچنین شربت گل بابونه برای استفاده در حمام به صورت نشستن در آن باعث کاهش التهابات بواسیر میشود.
-
افزایش سطح سلامتی
مصرف مداوم بابونه باعث افزایش زیاد قدرت ایمنی و مقابله بدن در مقابل سرماخوردگیها میشود. مطالعهای در افرادی که به مدت دو هفته روزی 5 فنجان چای بابونه مصرف میکردند نشان داد که سطح ایمنی را بالا برده است. همچنین مطالعه دیگری نشان داد که گل بابونه فشار خون سیستولی را کاهش میدهد.
-
مشکلات التهابی
بسیاری از مشکلات دستگاه گوارش مرتبط با التهاب است که از آن جمله رفلاکس و دیورتیکولوم را میتوان نام برد. مطالعات نشان میدهد که بابونه مانع رشد هلیکوباکتر پایلوری که عامل زخم معده میباشد میشود. همچنین گل بابونه باعث کاهش اسپاسمهای دستگاه گوارش میگردد. گل بابونه اغلب برای درمان ناراحتیهای پوستی خفیف، از جمله آفتاب سوختگی، خارش، زخم و حتی مشکلات التهابی چشم استفاده میشود. اما مطالعات بیشتری در این مورد نیاز است.
-
ضد پوکی استخوان
در مطالعاتی اثرات ضد پوکی استخوان از گل بابونه مشاهده شده است. اما مطالعات بیشتری قبل از اینکه بتوان از این خاصیت به صورت کلینیکی استفاده کرد نیاز است.
-
کمک به خواب و آرام سازی
گل بابونه قرنهاست به عنوان گیاهی آرام بخش و القا کننده خواب شناخته میشود. این اثرات میتواند به خاطر فلاونوئید و اپی ژنین باشد که به گیرندههای بنزودیازپینی متصل میشوند. بابونه همچنین اثرات ضد تشنجی نیز دارد. اثرات بابونه با بنزودیازپینها قابل مقایسه است. این اثرات میتواند ناشی از اپی ژنین یا سایر ترکیبات موجود در بابونه باشد. بابونه میتواند با اتصال به گیرندههای بنزودیازپینی یا GABA اثرات خود را اعمال نماید. در مطالعه ای بوئیدن بخار روغن بابونه باعث کاهش استرس گردید.
-
گل بابونه اضطراب و تشنج
مطالعات جدید به اثرات ضد اضطرابی (GAD) و ضد تشنجی در بابونه اشاره دارد.
-
دیابت
مطالعات نشان میدهد گل بابونه با اثراتی که مستقل از انسولین است باعث کاهش قند خون میشود. که از آن جمله : افرایش ذخیره گلیکوژن توسط کبد و محافظت از سلولهای پانکراس از استرس های اکسیداتیو. البته مطالعات بیشتری در این مورد نیاز است.
-
گلودرد به دنبال لوله گذاری نایی
در مطالعهای نشان داده شد افرادی که روان سازی به کمک اسپری بابونه قبل از لوله گذاری نایی (برای بیهوشی زمان جراحی) داشتند به میزان بسیار کمتری از گلودرد پس از لوله گذاری درون نایی شکایت داشتند.
-
التهاب و تورم واژن
واژنیت همراه با ترشحات، درد هنگام ادرار و خارش همراه است. و همچنین به دنبال کاهش استروژن در خانمهای یائسه، آتروفی (تحلیل) واژن اتفاق میافتد. گل بابونه میتواند برای درمان التهاب ، تورم و تحلیل واژن به کار رود. اما هنوز مطالعات بیشتری در این زمینه لازم است.
-
التیام زخمها توسط گل بابونه
بابونه به خوبی سرعت التیام زخمها را به صورت موضعی افزایش میدهد. و این اثر از هیدروکورتیزون سریعتر است. البته هنوز مطالعات بیشتری در این مورد لازم است. همچنین بابونه دارای اثرات ضد میکروبی روی زخم میباشد.
-
افزایش کیفیت زندگی در افراد مبتلا به سرطان
روغن بابونه برای ماساژ درمانی به خوبی قابل استفاده است. و باعث کاهش استرس و افزایش روحیه میشود. ترکیب اسطوخدوس، بابونه، رزماری و لیمو برای ماساژ درمانی برای سه جلسه ماساژ در هفته بسیار میتواند در آرامسازی و افرایش اعتماد به نفس افراد سرطانی موثر باشد. ضمن اینکه ماساژ درمانی میتواند برای بسیاری از افراد سالم نیز برای کاهش استرس موثر باشد.
ترکیبات فعال موجود در گل بابونه
ترکیبات فعال بسیاری در گل بابونه وجود دارد که استفاده درمانی و آرایشی- بهداشتی دارند. 0.24 تا 1.9 درصد از این گیاه را روغن های فرار تشکیل میدهند که خود متشکل از چندین نوع متفاوت روغن هستند. این روغنها در زمان قرار گرفتن در معرض بخار تقطیر به رنگ آبی درخشان تا سبز تیره هستند. و در زمانی که جمعآوری و ذخیره میشوند به رنگ زرد تیره در میآیند. و البته با وجود تغییر رنگ خواص خود را از دست نمیدهند. حدود 120 متابولیت ثانویه در بابونه شناسایی شده است که از آن جمله 28 ترپنوئید و 36 فلاونوئید میباشد.
اجزای اسانس بابونه
اجزای اصلی اسانس استخراج شده از بابونه آلمانی ترپنوئیدها α-بیسابولول و اکسید azulenes میباشد که از آن جمله کامازولن و مشتقات استیلن هستند. کامازولن و bisabolol بسیار ناپایدار هستند و بهترین راه نگهداری آنها در شربتهای الکلی است. اسانس بابونه رومی دارای مقادیر کمتر کامازولن است و به طور عمده از angel acid و taglic acid تشکیل میشود. همچنین دارای فارنزین و آلفا پنین می باشد. بابونه رومی حاوی تا 0.6 درصد از سزکوییترپن لاکتون از نوع germacranolide و به طور عمده شامل nobilin و epinobilin 3 میباشد.
به طور کلی α-بیسابولول، اکسیدهای بیسابول A و B ، کامازولن و یا azulenesse، فارنزن و spiro-ether quiterpene lactones ، گلیکوزیدها، hydroxycoumarins ها، فلاونوئیدها (اپی ژنین، لوتئولین، پاتولتین، و کوئرستین)، کومارینها (هرنیانین و یومبلیفرون)، ترپنوئیدها، و موسیلاژ همگی به عنوان مواد فعال گل بابونه در نظر گرفته میشوند. از میان فلاونوئیدها اپی ژنین ترکیب آیندهداری است. این ترکیب در مقادیر بسیار کم به صورت اپی ژنین آزاد وجود دارد. ولی به صورت گلیکوزیدهای مختلف به میزان زیادی وجود دارد.
فواید گل بابونه برای سلامتی
پودر بابونه برای موارد بسیاری استفاده میشود. اما به صورت صنعتی برای استخراج مواد موثره از الکل، اتانول و آب استفاده میگردد. یک عصاره خوب حاوی 50 درصد الکل است و دارای 1.2 درصد از اپی ژنین آزاد است. ولی انواع دمنوش دارای مقادیری بسیار کمتر از اپی ژنین آزاد می باشد. ولی مقادیر بالایی از apigenin-7-O-glucoside دارند.
دم کرده بابونه
دم کرده بابونه توسط کمیسیون E آلمان توصیه می شود. دم کرده بابونه یکی از پرطرفدارترین چای های جهان است و روزانه یک میلیون فنجان از آن در جهان مصرف میشود. دم کرده بابونه به عنوان دهان شویه یا غرغره برای تورمات دهان و گلو می تواند استفاده شود. شربت بابونه نیز که حاوی یک قسمت گل بابونه و چهار قسمت آب و 12 درصد الکل خالص است. برای درمان اسهال تابستانه کودکان و یا به همراه دیگر مسهلها برای برای جلوگیری از کرمپ مصرف میشود.
بابونه به عنوان ضماد
بابونه میتواند به تنهایی یا در ترکیب با خشخاش خرد شده به صورت ضماد یا کمپرس گرم برای دردهای های عصبی و التهابی مصرف شود. و یا در تورم های موضعی مثل تورم صورت مرتبط با عفونت یا آبسه میتواند مصرف شود. بابونه به صورت گیاه کامل میتواند برای تهیه آبجوی گیاهی، لوسیونی برای تسکین دردهای دندان، گوش درد، دردهای عصبی و تورم های موضعی به کار گرفته شود.
همچنین میتوان از بابونه در حمام برای تورمات نواحی تناسلی و مقعدی استفاده نمود. استنشاق بخار روغن بابونه برای تسکین اضطراب و افسردگی بکار میرود. روغن بابونه برای مالش و مراقبت از مو به صورت رایج مصرف میشود. بابونه رومی به صورت گسترده در صنایع آرایشی بهداشتی به عنوان نرم کننده و صاف کردن پوست به کار می رود.
عوارض جانبی بابونه
بعضی افراد ممکن است به بابونه حساسیت داشته باشند. که در این افراد نباید بابونه مصرف شود.
مطلب از دکتر رضا دهقانی / فارماکولوژیست استاد دانشگاه
سلامتی گوهر ارزشمندی است/ قدر سلامت خود را بدانید
ممنون از شما….. من چند بار از فروشگاه شما خرید کردم و هر بار از کیفیت محصولات شما متعجب شده ام ، سپاس فراوان از شما به خاطر عملکردتون….
تمیز، عالی، خوش عطر، بی نظیر، گل بابونه که میگن اینه
متاسفانه عقل مردم تو چشمشونه، یکی از این دمنوش ها رو میدن 12 تومن، سر جمع 30 گرم هم بابونه هم توش نیست، یعنی هر دمنوش تقریبا 2 گرم . بعد شما 100 گرمش رو میدید 12 تومن، خیلی هم کیفیتش خوب بود، معلوم هست چی داری میخوری، عجب عطری هم داشت،. بهتون خسته نباشید میگم. لطفا یه کم تبلیغ کنید، کسی شما رو نمیشناسه.
عجب سایتی دارید، محصولاتتون فوق العاده هست. واقعا جدا تا حالا بابونه به این خوبی ندیده بودم، خیلی خوب بود متشکرم از پاسخگویی خوبتون، کیفیت محصولتون