قند خون بالا باعث ایجاد آسیب‌های بسیاری به اعضاء و جوارح بدن می‌شود. از این روی حفظ میزان قند خون در محدوده نرمال دارای اهمیت بسیاری است. در این مقاله می‌خواهیم مهمترین نشانه‌های قند خون بالا را برای شما شرح دهیم. قند خون بالا زمانی اتفاق می‌افتد که بدن نتواند به میزان کافی انسولین تولید کند. و یا نتواند به خوبی از انسولین استفاده کند. انسولین هورمونی است که گلوکز را وارد سلولها می‌کند. یعنی جایی که از گلوکز به عنوان انرژی استفاده می‌کنند.
عوارض قند خون بالا
وقتی که انسولین کم باشد گلوکز نمی‌تواند از جریان خون خارج شود. قند خون بالا برای مدت طولانی باعث آسیب به قسمتهای مختلف بدن مثل کلیه، چشم، اعصاب، عروق و … می‌شود. قند خون بالا می‌تواند به علت کم بودن فعالیت بدنی، بی تحرکی های طولانی ، سرماخوردگی، کم آبی، پر خوری، مصرف بالای استروئید‌ها باشد. بنابراین قند خون بالا همیشه به معنای وجود دیابت نیست. مثلا در سرماخوردگی بدن به صورت طبیعی قند خون را بالا می‌برد تا بتواند انرژی بیشتری برای مبارزه با بیماری داشته باشد.
علائم قند بالا
قبلاً در مورد علائم دیابت با شما صحبت کرده‌ایم. آنچه می‌خواهیم در این مقاله برای شما توضیح دهیم نشانه های قند خون بالا است. که به شما می‌گوید شاید قند خون شما بالا باشد و باید به دنبال یافتن دلیل آن باشید.
- تکرر ادرار به ویژه در شب‌ها
- تاری دید
- تشنگی
- ناتوانی جنسی
- سخت بودن تمرکز
- التیام کند زخمها و بریدگی‌ها
- عفونت‌های مکرر
- مشکلات هاضمه
- افزایش اشتها
- مشکلات عصبی
- پوست خشک و خارش دار
- چاقی شکمی شدید و افزایش وزن
قند خون نرمال
گلوکوز در طول روز تغییر می‌کند. برای فردی که مبتلا به دیابت نیست، قند خون ناشتا زیر 100 میلیگرم بر دسی لیتر است. پیش از غذا قند خون نرمال 99-70 است. و دو ساعت بعد از غذا کمتر از 140 است. این اعداد برای فردی که دیابت ندارد صدق می‌کند. اگر دیابت دارید، قند خون پیش از غذا 130-80 می باشد. و یک تا دو ساعت بعد از غذا زیر 180 می‌باشد. می‌توانید با انجام آزمایش خون نوک انگشت، مقدار گلوکوز را تعیین کنید.
چگونگی کنترل قند خون بالا
برای کنترل قند خون بالا مهم است که دقت کنیم چه چیزهایی می‌خوریم. غذاهای با شاخص گلایسمیک بالا باعث بالا رفتن قند خون شما می‌شوند. لذا بهتر است خورده نشوند. احتمالاً می‌پرسید شاخص گلایسمیک چیست؟ شاخص گلایسمیک عددی بین 0 تا 100 است که نشان می‌دهد میزان کربوهیدرات یک غذا چقدر است. هر چه شاخص گلایسمیک بالاتر باشد آن غذا قند خون را به میزان بالاتری افزایش می‌دهد. غذاهایی که شاخص گلایسمیک بین 0 تا 54 دارند جزو غذاهای با شاخص گلایسمیک پائین در نظر گرفته می‌شوند.
غذاهای زیر رو می‌تونید به میزان معمول در غذاهای روزانه خود مصرف کنید. و از بابت بالا رفتن قند خون آسوده باشید. چون شاخص گلایسمیک پائینی دارند. البته یادتون باشه که در مصرف اونها زیاده روی نکنید. شاخص کلایسمیک روبروی هر غذا نوشته شده است.
- یک عدد تخم مرغ: 6
- یک فنجان کلم بروکلی: 10
- یک فنجان حموس: 6
- یک فنجان آجیل: 15
- یک فنجان بادام: 22
- یک فنجان گیلاس: 22
- یک فنجان ماست: 23
- یک عدد پیاز متوسط : 10
- یک عدد متوسط سیب: 38
- یک فنجان اسپاگتی: 42
- یک فنجان انگور سبز: 46
- یک فنجان نخود فرنگی: 54
- 220 گرم. آب گوجه فرنگی: 38
- 220 گرم. آب آناناس: 46
- یک هویج: 47
- یک پرتقال: 48
- یک گریپ فروت: 50
در زیز چند غذا که شاخص گلایسمیک بین 55 تا 69 است را می‌بینید:
- یک فنجان برنج قهوه‌ای: 55
- یک قاشق غذاخوری عسل: 55
- یک موز: 52
- یک فنجان بلغور جو دوسر: 55
- یک فنجان برنج سفید: 64
در زیر چند غذایی که شاخص گلایسمیک بالایی دارند را می‌بینید. بهتر است از خوردن این غذاها خودداری کنید
- دو فنجان ذرت بو داده: 70
- یک کیک برنج: 76
- یک تکه نان سفید: 70
- یک شیرینی دونات : 76
- یک سیب زمینی پخته متوسط: 85
- 50 گرم گلوکز: 100
برای مشاهده اطلاعات تکمیلی در مورد لیستی از غذاهایی که شاخص GI پایینی دارند این مقاله را بخوانید.
علاوه بر مواردی که در بالا گفته شد غذاها و سبزیجاتی مثل خرما، هندوانه و باقلا هم دارای شاخص گلایسمیک بالا هستند. غذای شما می‌تواند تعیین کند که سالم باشید یا نه. بنابراین اگر یکی از علائم قند خون بالا را در خود مشاهده می‌کنید قبل از آنکه اتفاقات جدی برای سلامت شما بیفتد بهتر است رژیم غذایی خود را اصلاح کنید. و عادات غذایی جدیدی برای خود قرار دهید.
قند خون بالا را با ورزش و کاهش استرس کنترل کنید
یکی از چیزهایی که می‌تواند به حفظ قند خون شما در وضعیت نرمال کمک کند ورزش کردن است. اما یادتان باشد برای اینکه بتوانید از مزایای بیشمار ورزش استفاده کنید باید ورزش را به صورت مداوم انجام دهید. بهترین راه ورزش آن است که ورزش را از مقادیر پائین آغاز کرده و آن را به تدریج بالا ببرید. مثلاً با روزی 15 دقیقه ورزش آغاز کنید. و در طی یک ماه آن را به یک ساعت برسانید.
ثابت شده است که بالا بودن استرس باعث بالا رفتن قند خون می شود. بهتر است تا آنجا که می‌توانید بر اعصاب خود مسلط باشید و استرس را از خود دور کنید. از محیط‌های پر استرس دوری کنید. و هر از گاهی با خود خلوت نمائید. یکی از راه‌هایی که می‌توانید استرس خود را کم کنید این است که در جایی خلوت بنشینید و چشمهایتان را ببندید. به مدت چند دقیقه به صداها و حرکات تنفسی خود دقت کنید.
مدتی تمام تمرکز خود را از روی باقی مسائل جدا کنید. و روی تنفس خود متمرکز شوید. این کار را روزی دو بار انجام دهید. خواهید دید که استرس های شما در مدت تمرین از شما جدا شده و آرام خواهید بود.
منبع: UHN Daily
مطلب از دکتر رضا دهقانی / فارماکولوژیست و استاد دانشگاه
